Sự thật chiều cao di truyền từ bố hay mẹ? Cách giúp bé cao lớn

“Chiều cao di truyền từ bố hay mẹ?” – câu hỏi này không chỉ là mối quan tâm của nhiều bậc cha mẹ, mà còn là đề tài nghiên cứu sâu rộng trong lĩnh vực di truyền học. Bài viết này giúp bạn giải đáp những thắc mắc về chiều cao di truyền từ ai, từ đó bạn sẽ biết được con bạn thừa hưởng chiều cao di truyền từ bố hay mẹ nhiều hơn, cũng như cách ước tính chiều cao tiềm năng của con theo giới tính.

1. Giải đáp chiều cao di truyền từ bố hay mẹ?

Theo một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Y học Dự phòng Trung Quốc (Tập 39, Số 5, 2005), chiều cao của giới nam và giới nữ sẽ ảnh hưởng đến thế hệ sau theo một tỷ số nhất định, lần lượt là 0,89 và 0,87.

Với hệ số 0,89 và 0,87, ta nhận thấy sự chênh lệch giữa các giới tính trong tác động của di truyền từ bố và mẹ đối với sự phát triển chiều cao của trẻ không đáng kể. Điều này ngụ ý rằng không thể xác định được liệu chiều cao di truyền từ bố hay mẹ chiếm ưu thế, vì cả hai đều đóng vai trò quan trọng và tương đương trong việc ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao của trẻ.

Tuy nhiên, gen từ bố thường ảnh hưởng lớn hơn đối chiều cao của con trai, trong khi gen từ mẹ có tác động lớn hơn một chút đối với chiều cao của con gái. 

Ba mẹ nên đọc:

6 phương pháp cao thêm 20 30cm tuổi dậy thì hiệu quả tại nhà

Bảng chiều cao cân nặng chuẩn của bé Việt Nam từ 0-18 tuổi

2. Mẹ cao 1m58, bố cao m7 thì sinh con ra có bị thấp?

Câu trả lời là “Còn tùy thuộc vào rất nhiều yếu tố khác bên cạnh chiều cao của bố mẹ”.

Nếu mẹ có chiều cao 1m58, đây là một mức chiều cao ổn đối với nữ, vượt qua mức trung bình của nữ giới ở Việt Nam (156cm). Với chiều cao của bố là 1m7 cũng đạt chuẩn chiều cao trung bình của nam giới Việt, điều này tạo ra một tiền đề tương đối tốt cho chiều cao tương lai của con.

Trên thực tế, gen di truyền được coi là yếu tố chính quyết định sự đa dạng trong chiều cao của con. Tuy nhiên, bên cạnh gen, các yếu tố khác như giới tính, khả năng tiếp cận dinh dưỡng và các bệnh lý rối loạn nội tiết cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự khác biệt trong quá trình phát triển chiều cao của trẻ. 

Để có câu trả lời rõ hơn về sự ảnh hưởng của gen di truyền đến chiều cao của trẻ, ba mẹ hãy đọc thêm bài viết: Bố mẹ thấp con có cao được không từ HIUP nhé.

3. Di truyền từ bố: Những đặc điểm di truyền nổi bật khác bên cạnh chiều cao

Ngoài chiều cao, người cha còn có thể truyền lại cho con nhiều đặc điểm di truyền quan trọng khác, ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển và sức khỏe của trẻ.

Đầu tiên, sức khỏe răng miệng là một yếu tố mà trẻ có thể thừa hưởng trực tiếp từ bố. Nếu bố có các vấn đề về răng miệng như sâu răng, viêm lợi hay cấu trúc răng yếu, con cái có khả năng phải gặp nha sĩ thường xuyên hơn để xử lý các vấn đề tương tự. Các vấn đề này có thể xảy ra bất kể mẹ có bộ răng khỏe đẹp, bởi gen của bố đóng vai trò chính trong di truyền sức khỏe răng miệng cho trẻ.

Giới tính của trẻ cũng hoàn toàn phụ thuộc vào người cha, bởi nhiễm sắc thể X hoặc Y từ bố sẽ quyết định trẻ là nam hay nữ. Con gái sẽ thừa hưởng nhiễm sắc thể X từ bố, tạo thành kiểu gen XX, trong khi con trai thừa hưởng nhiễm sắc thể Y, tạo thành kiểu gen XY. Vì mẹ chỉ truyền nhiễm sắc thể X nên người cha có ảnh hưởng toàn diện đến giới tính của con.

Một trong những đặc điểm di truyền nổi bật khác là lúm đồng tiền. Được coi là dấu hiệu của sự duyên dáng trong nhiều nền văn hóa, lúm đồng tiền thực chất là một đặc điểm di truyền trội, có thể được thừa hưởng từ bố. Đây là một khiếm khuyết nhỏ do cơ mặt bị rút ngắn, nhưng nó lại mang đến vẻ ngoài cuốn hút và được đánh giá cao về mặt thẩm mỹ.

Dấu vân tay của trẻ, mặc dù không hoàn toàn giống hệt bố, có thể thể hiện những mẫu vân tương tự do gen di truyền trội từ bố. Mỗi người có một mẫu dấu vân tay độc nhất, nhưng sự tương đồng giữa dấu vân tay của bố và con có thể chỉ ra mức độ ảnh hưởng của yếu tố di truyền.

Ngoài ra, kiểu hắt hơi cũng là một đặc điểm thú vị mà bố có thể di truyền cho con. Hội chứng Achoo, tình trạng hắt hơi không kiểm soát khi nhìn vào ánh sáng mạnh, là một ví dụ cụ thể. Nếu bố có phản ứng này, con cái cũng có khả năng sở hữu đặc điểm tương tự, điều này được lý giải do gen trội từ bố.

Cuối cùng, mái tóc là một trong những yếu tố di truyền rõ ràng từ người cha. Độ dày và cấu trúc tóc của con, đặc biệt là con trai, có xu hướng chịu ảnh hưởng nhiều từ bố hơn là mẹ. Nếu bố có gen rụng tóc, con trai có nguy cơ cao sẽ thừa hưởng đặc điểm này, với tỉ lệ khoảng 70%. Tuy nhiên, đối với con gái, ảnh hưởng này giảm đi đáng kể, chỉ còn khoảng 15%.

4. Cách tính chiều cao của con theo giới tính

Để ước lượng chiều cao của con dựa trên chiều cao của bố và mẹ, bạn nên sử dụng các phương pháp ước lượng trung bình tùy thuộc vào giới tính của con. Dưới đây là cách tính chiều cao ước lượng của con theo giới tính:

• Chiều cao của con trai = (56,6999 + 0,419*chiều cao của bố + 0,265*chiều cao của mẹ) ± 3cm.

Dựa vào phương pháp tính toán trên, ta nhận thấy tác động từ chiều cao của bố đối với chiều cao của con trai thường lớn hơn so với tác động từ chiều cao của mẹ. Vì vậy, thường thì người bố nên có chiều cao nhỉnh hơn người mẹ để con trai có cơ hội phát triển đạt đến chiều cao lý tưởng.

• Chiều cao của con gái = (40,089 + 0,306*chiều cao của bố + 0,431*chiều cao của mẹ) ± 3cm.

Đối với con gái, chiều cao của mẹ có phần ảnh hưởng lớn hơn một chút so với ba, tuy nhiên không có quá nhiều sự chênh lệch. Như vậy chiều cao của bố mẹ ảnh hưởng ngang bằng nhau lên chiều cao của con gái. 

Tóm lại, chiều cao di truyền từ bố hay mẹ còn phụ thuộc vào giới tính của người con. Bạn hãy áp dụng công thức trên để ước tính một cách tương đối chiều cao tương lai của con mình.

Bài viết từ HIUP: Sữa tăng chiều cao cho trẻ dưới 10 tuổi – Giải pháp dinh dưỡng độc đáo cho sự phát triển chiều cao vượt bậc

4. Các yếu tố khác ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ

Ngoài di truyền gen từ bố và mẹ, có nhiều yếu tố khác cũng ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ. Dưới đây là 6 yếu tố quan trọng:

• Dinh dưỡng: Chế độ dinh dưỡng cần cung cấp đủ dưỡng chất và calo để hỗ trợ sự phát triển chiều cao. Thiếu hụt dưỡng chất như protein, canxi, vitamin D ảnh hưởng đến tăng trưởng chiều cao.Đặc biệt, việc bổ sung sữa tăng chiều cao cho bé 4 tuổi có thể giúp cung cấp các dưỡng chất quan trọng giúp bé phát triển chiều cao tối ưu. 
• Môi trường sinh sống: Môi trường sống an toàn, sạch sẽ và không ô nhiễm giúp trẻ phát triển tốt hơn. Sự tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng mặt trời giúp cải thiện hấp thụ vitamin D, giúp xương phát triển khỏe mạnh.

• Hoạt động vận động: Hoạt động thể chất đều đặn 30 phút một ngày như bóng đá, bóng rổ, bơi lội,… giúp tăng cường sự phát triển cơ bắp và xương của trẻ, từ đó hỗ trợ phát triển chiều cao.
• Giấc ngủ: Giấc ngủ đủ và chất lượng cũng là yếu tố quan trọng đối với sự phát triển chiều cao của trẻ. Trẻ em cần có giấc ngủ đủ giấc từ 7-9 tiếng một đêm để cơ thể phục hồi và tăng trưởng.

• Yếu tố gen khác: Ngoài gen chiều cao từ bố và mẹ, các gen khác cũng ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ, bao gồm gen liên quan đến sự phát triển xương và cơ bắp.
• Bệnh tật: Bệnh tật có thể ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ một cách đáng kể. Các bệnh lý như suy dinh dưỡng, rối loạn hormone tăng trưởng, tiểu đường, tăng nhãn áp,… gây ra sự giảm tỷ lệ tăng trưởng ở trẻ. Ngoài ra, các vấn đề về dinh dưỡng không cân đối, thiếu vitamin và khoáng chất cũng ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển chiều cao của trẻ. 

Bài viết trên của HIUP đã cho ta thấy được chiều cao di truyền từ bố hay mẹ không còn quá quan trọng. Việc cung cấp môi trường sống lành mạnh, chế độ dinh dưỡng cân đối, và khuyến khích hoạt động vận động mới là tác động tốt với sự phát triển chiều cao của trẻ. Hy vọng các bậc phụ huynh sẽ có thêm cho mình những thông tin cần thiết để cùng con trẻ phát triển một cách khỏe mạnh hơn.